Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor, prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ), steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek,Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.
De Waal in stroomopwaartse richting, bezien vanaf de Waalbrug (foto SvS, iPhone 5)
Wij, juristen, behoren niet tot het genus waartoe behoren de socioloog, de pedagoog, de psycholoog, en de andragoog.
Casus of geval, en géén “situatie”
Spreken ‘logen’ en ‘gogen’ niet zelden van “situatie”, wij juristen hebben het (van oudsher) over dit “geval” of deze “casus”. Ik heb het nooit – en ook nimmer gehad – over ‘situatie’.
Vaag taalgebruik
Vind dat namelijk maar ‘logen/gogen’-taal. Bovendien vind ik het niet strak: een woord van drie lettergrepen bezigen als er woorden voorhanden zijn met maar twee lettergrepen?
Taalverloedering
Toch zie je tegenwoordig niet zelden dat in arresten van de Hoge Raad en daaraan voorafgegane conclusies van de Procureur-Generaal gesproken wordt van ‘situatie’. Ik vind dat jammer.
„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)
Reacties
Hans van de Sande
Hooggeboren van Swaaij,
Omdat ik ooit eens promoveerde op ‘Denken over situaties’ en sociaal psycholoog ben voelde ik me wel aangesproken door het onderwerp. Het bleekt echter dat je posting misschien wel verrassend was, maar dat is dan ook de enig gunstige qualificatie van jouw geschrijf, in mijn ogen althans.
Zo ongeveer elke zin die je schrijft zit vol halfverborgen suggesties. In een op verheldering van begrippen gericht stuk is dat ongelukkig.
Jouw bewering dat casus en situatie hetzelfde zouden betekenen is aantoonbaar onjuist en misleidend. Jouw kennelijk hoge dunk van het genus jurist is dat ook en het idee dat ‘noblesse oblige’ wel op mensen van jouw soort, maar niet op mensen van mijn soort zou slaan evenzeer.
Het woord casus ofwel geval heeft de betekenis van een beschrijving van gedrag en gevolgen van gedrag, vertoond in een bepaalde situatie (ofwel onder bepaalde omstandigheden), eventueel aangevuld met overwegingen die men daarbij zou kunnen hebben. Een casusbeschrijving heeft vaak de bedoeling te kunnen vaststellen of de verwijtbaarheid van schuld ligt bij de persoon of bij de situatie waarin hij verkeerde.
Wellicht was dit een nuttig taallesje?
Uw dienstwillige
Hans van de Sande