Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor, prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ), steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek,Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.

Zicht op de Ooijpolder vanaf het Kopse hof, afgelopen zondagochtend (foto SvS, iPhone 14 Pro Max)

 

Noviomagus. Dit jaar bestaat deze taalrubriek alweer tien jaar. Aflevering 1 zag in maart 2013 het levenslicht. Het is mijn bedoeling om nog lang door te gaan met deze veelgelezen rubriek. Uw input is daarbij van harte welkom.

Suggesties voor deze rubriek, Taallesjes voor Juristen, kunt u mailen naar taallesjes@vscc.nl.

Producties

In een procesadvies dat ik recentelijk onder ogen kreeg, wordt vermeld dat een bepaalde procespartij „nieuwe producties {…} heeft aangevoerd”. Producties voer je niet aan, maar leg je over.

Hoge Raad: wijzen, geven of nemen

De Hoge Raad heeft een voorbeeldfunctie. Daarom wordt in deze taalrubriek ook aandacht besteed aan zijn uitspraken. In HR 2 juni 2023, ECLI:NL:HR:2023:826, een beschikking, valt in rov. 3.1.3 te lezen: „De beschikking is gewezen door de hiervoor in 2.5 genoemde raadsheren.” en:

„ De in cassatie bestreden beschikking is gewezen door de drie raadsheren die aan de voortgezette mondelinge behandeling van 21 juni 2022 hadden deelgenomen. Uit deze gang van zaken blijkt dat de beschikking van het hof mede is gewezen op de grondslag van de mondelinge behandeling van 8 maart 2022, terwijl na deze mondelinge behandeling een rechterswisseling heeft plaatsgevonden.”

Beschikkingen worden gegeven, niet ‘gewezen’. Onderaan de beschikking van de Hoge Raad is de formulering overigens wel juist: „Deze beschikking is gegeven door de raadsheren {…}”.

In HR 2 juni 2023, ECLI:NL:HR:2023:840 valt in rov. 3.6 te lezen dat het betreffende gerechtshof wiens arrest gecasseerd wordt een „ontoelaatbare verrassingsbeslissing gegeven” heeft. Een beslissing wordt genomen.

 

De eis dat een akte moet worden gemaakt

In Asser/Perrick 4 2021/174 lees ik dat aan het authenticiteitvereiste, „het vereiste dat een uiterste wilsbeschikking (in beginsel) bij notariële akte moet worden gemaakt”, geen afbreuk gedaan wordt door mede te letten op buiten-testamentaire verklaringen en gedragingen van de erflater. Hoezo het vereiste dat iets moet? Het is van tweeën één. Je schrijft ‘het vereiste dat een uiterste wilsbeschikking bij notariële akte  gemaakt wordt’, of schrijft dat ‘een uiterste wilsbeschikking bij zodanige akte  gemaakt moet worden’.

Komma

In het dictum van de uitspraak van de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag van 6 oktober 2022, ECLI:NL:RBDHA:2022:10210 staat: „veroordeelt de Staat en het COA om de opvangvoorzieningen voor asielzoekers, die op dit moment in noodopvanglocaties en crisisnoodopvanglocaties verblijven, aldus vorm te geven dat: (…)”. De komma na het woord asielzoekers is onjuist, want niet alle asielzoekers verbleven op het moment van die uitspraak in (crisis)noodopvanglocaties.

Professionele standaard schrijven van de gerechtshoven

In de ‘Professionele standaard Schrijven. Best practices en aanbevelingen van de civiele afdelingen van de hoven‘ valt te lezen dat in rechterlijke uitspraken „correct Nederlands”  moet staan en dat het vertrouwen in de uitspraak zal dalen als deze typefouten, spellingsfouten of grammaticale missers bevat (blz. 19). Daarmee ben ik het volkomen eens. Ongelukkig is het intussen dat die standaard niet van zulke missers verschoond gebleven is.

Zo valt daarin te lezen dat een „leuk voorbeeld uit een hof arrest van overvloedig gebruik van de naamwoordstijl is {…}”. Fout, want het is niet ‘hof arrest’, maar hofarrest. Een basisregel van de Nederlandse spelling is dat je samenstellingen aan elkaar schrijft. Daarom schrijven wij bijvoorbeeld cassatieadvocaat en officemanager.

Zo ook bevelen de opstellers aan (blz. 23) om ‘R. kwalificeert als opvolgend vervoerder’ te vervangen door ‘R. is opvolgend vervoerder’.  Weliswaar is met  ‘R. is opvolgend vervoerder’ niets mis. Maar de opstellers van genoemde standaard lijken te redeneren dat  ‘R. kwalificeert als opvolgend vervoerder’ op zichzelf correct Nederlands zou zijn, doch dat ‘R. is opvolgend vervoerder’ de voorkeur verdient. ‘R. kwalificeert als opvolgend vervoerder’ is echter incorrect. Verwezen zij naar afleveringen 4 en 72 van deze rubriek.

Zo voorts valt in die standaard (blz. 9) te lezen dat „in zijn algemeenheid”  gezegd kan worden dat „onze teksten”  goed leesbaar moeten zijn. Slaat ‘algemeenheid’ terug op ‘onze teksten’, dan begrijp ik niet waarom het ‘zijn’ en niet ‘hun’ algemeenheid zou zijn.

Mogelijk niet incorrect, maar in een tekst van mijn hand zal niet te lezen zijn dat bij het schrijven van uitspraken „er de nodige ruimte moet blijven voor” ieders stijl (blz. 9). Hoezo ‘nodige’? Verwezen zij naar aflevering 81 van deze rubriek.

Vorige aflevering van deze taalrubriek

Een link naar de vorige aflevering van deze veelgelezen rubriek staat HIER.

 

Deze aflevering had in een eerdere versie als opschrift ‘ De professionele standaard schrijven’