Taallesjes voor juristen (65): ‘Gemakshalve’

Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ) steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek,Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.

De Bijleveldsingel op 25 april jl. (foto SvS, iPhone 11 Pro Max)

Op 20 maart jl. wees de Hoge Raad een arrest (NJ 2020/125) met daarin het oordeel: „Het hof had dan ook moeten onderzoeken of laatstgenoemde overeenkomst behoort tot de rechtshandelingen die ten behoeve van de normale uitoefening van het bedrijf van [B] pleegden te worden verricht.”

Hoezo ‘pleegden’? Het is immers plachten: de rechtshandelingen plachten verricht te worden.

Een eervolle vermelding is hier op haar plaats. André Nuytinck namelijk, hoogleraar Burgerlijk Recht, in het bijzonder Personen- en Familierecht, hier ter stede (alsmede te Rotterdam), stelde die taalfout van het cassatiecollege aan de kaak op LinkedIn. Dit reeds op de dag waarop voornoemd arrest gewezen werd.

Overigens kunnen de twee (hoofd)betekenissen die plegen volgens Van Dale heeft zeer wel beide in één volzin vervat zijn: Piet placht onrechtmatige daden te plegen.

Gemakshalve?

Niet zelden lees ik in een tekst dat ‘gemakshalve’, bijvoorbeeld, een eerder in de tekst reeds geciteerde passage nog eens aangehaald wordt.

Ik pleeg niet ‘gemakshalve’ te schrijven. Dat woordje wekt namelijk de suggestie dat de betreffende schrijver lui zou zijn, namelijk dat hij hetgeen hij  ‘gemakshalve’ doet, louter voor zichzelf doet, om de reden dat dat voor hem, de schrijver, makkelijker is. (Bijvoorbeeld: dat de reden waarom de reeds geciteerde passage nogmaals aangehaald wordt slechts hierin bestaat, dat de schrijver aldus niet even de moeite hoeft te nemen om de betreffende passage adequaat te parafraseren).

In plaats van ‘gemakshalve’, schrijf ik ‘omwille van het leesgemak’. Dan zal de lezer het aldus percipiëren, dat jij als schrijver de moeite neemt om het hem, de lezer, zo makkelijk mogelijk te maken. Dat is veel sympathieker. Bovendien vermijd je het aldus om voornoemde suggestie te wekken.

Het vorige Taallesje voor juristen

Een link naar de vorige aflevering van deze rubriek staat HIER.

Sjef van Swaaij, Advocaat bij de Hoge Raad – Sparringpartner voor advocaten (civiel appèl) – Onafhankelijk, eigenzinnig en gedreven – Doctor in de rechtsgeleerdheid

„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)