Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ) steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek, Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.
Deel 1 van “Taallesjes voor juristen“ dateert van 5 maart jl. en gaat onder meer over de taallesjes van (wijlen) prof. mr. C.J.H. Brunner (vooral bekend als NJ-annotator CJHB).
Onder het hoofdje “Taallesje voor juristen” zal op deze Blog aandacht besteed (blijven) worden aan – in de ruimste zin des woords – het gebruik van de taal door juristen. Daarbij zal het niet alleen gaan om correct en incorrect taalgebruik, doch (vooral) ook om stijl en voorkeuren.
De heer De Vries geeft aan dat hij het er niet mee eens is?
Ik vind het mooier om te schrijven dat heer De Vries “te kennen geeft” dat hij het er niet mee eens is. In de Van Dale staat bij het werkwoord “aangeven” ook vermeld:
“{…} 1. overgeven (1,1), aanreiken: een boek aangeven; (voetb.) (de bal) aangeven, toespelen {…}”.
Menig advocaat schrijft dat Jan al aangaf dat betaald moet worden en dat Piet weliswaar aangeeft dat hij niets verschuldigd zou zijn, maar dat de rechter in zijn vonnis aangegeven heeft dat het contract niet nietig is. Fraai taalgebruik vind ik het niet. Jan stelt (zich op het standpunt) dat, Piet voert als verweer dat, en de rechter oordeelt dat.
Maar is “aangeven” ook echt fout?
Het is echter niet incorrect om te schrijven dat de heer De Vries “aangeeft” dat hij er niet mee eens is, als wij op de Van Dale afgaan. Hier leest men namelijk (wederom bij genoemd werkwoord):
“{…} 2 ter nadere kennis van een ander brengen, er een voorstelling van geven, veelal met de bijbedoeling, dat de ander er zich naar richten zal: de hoofdtrekken koers van iets aangeven, bepalen of zeggen welke koers men sturen moet, de toon aangeven {…}”.
Ten slotte: het gerechtsbestuur is van mening dat zij?
Ook op het hoogste niveau worden storende taalfouten gemaakt. Op de website van de Hoge Raad tref je zo’n misser aan.
„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)
Reacties
Hanneke
*als . Ik raakte per ongeluk de knop “reactie plaatsen” toen ik daarnaartoe wilde springen. Typen op de telefoon, altijd een uitdaging Maar het bewijst de stelling van Murphy wel weer gelijk… :-)
Sjef van Swaaij
Even ter voorkoming van misverstand: een tikfout is geheel iets anders dan een taalfout. Dit wordt in de voorgaande reacties schromelijk miskend.
piet
Ik ben het geheel eens met Hanneke. Een pleidooi voor beter en fraaier taalgebruik komt overtuigender over als degene die dit pleidooi houdt, zijn betoog niet vol heeft staan met moeilijke en ouderwetse woorden. Het is een kunst om eenvoudig en begrijpelijk te spreken en om woorden als “dezer” en “doch” vooral te vermijden. Ik vind het gebruik van dat soort woorden tegenwoordig bijna hilarisch en kan sprekers die dat soort woorden met de regelmatig van de klok gebruiken vaak niet echt serieus nemen (wat zonde is, omdat veel van die sprekers vaak wel interessante dingen te vertellen hebben). Ik wens iedereen fijne Pinksterdagen!
Hanneke
Grappig dat er aan de ene kant een pleidooi voor eenvoudigere taal wordt gegeven, dat zelf vol staat met moeilijke woorden. De eerste zin als voorbeeld: “dateert van 5 dezer”. Niet echt eenvoudig of begrijpelijk. En woorden als “doch” worden ook al jaren niet meer geadviseerd.
Overigens staat – heel ironisch – in de laatste zin, waarin wordt verwezen naar een misser, een tikfout: “webstie”… ;-)
(Het blijkt maar weer: niets is zo riskant al anderen op fouten wijzen, want de wet van Murphy stelt dat je dan zelf ook geheid fouten maakt.)
Edo Moll
Hoe simpeler hoe beter: Piet zegt dat hij het er niet mee eens is (zegt, i.p.v. geeft aan dat of geeft te kennen dat).
En verder: de rechtbank oordeelt dat het contract niet nietig is (oordeelt i.p.v. aangeeft dat het contract niet nietig is).
En nu we het er toch over hebben; waarom zegt de rechter niet gewoon dat het contract geldig is, in plaats van niet nietig.
Dat iemand ingewikkelde taal bezigt, is niet een teken van geleerdheid. Het is juist knap om de dingen eenvoudig te zeggen.
Mascha Furth
Helemaal mee eens. Een wijs man zei eens: ‘Als je niet helder onder woorden kunt brengen, begrijp je het zelf niet!’ (Albert Einstein)
Rutger Sark
Niet nietig betekent nog niet dat iets geldig is. De rechter zou dan meer zeggen dan hij bedoelt te zeggen. Hij constateert enkel dat het contract niet nietig is, vermoedelijk omdat een van de partijen zich op nietigheid van het contract heeft beroepen. De rechter moet dat nagaan en concludeert vervolgens dat geen sprake is van nietigheid. Het contract is niet nietig. Dat is toch niet zo ingewikkeld?
Iets anders. Sjef, waarom schrijf jij rechtbank met een hoofdletter. Heeft dat met jouw eerbied voor de rechterlijke macht te maken? Instellingen, behalve unieke zoals de Hoge Raad en de Tweede Kamer, schrijf je zonder hoofdletter(s), althans volgens de officiële spelling van het Groene Boekje. Jij mag daarvan afwijken, maar waarom zou je dat doen of willen?