Zicht vanuit kantoor op de Groesbeekse weg (foto SvS, iPhone 15 Pro Max)

 

Noviomagus. In de editie van NJB van afgelopen weekend staat een door Ton Hartlief geschreven Vooraf met als opschrift ‘Banken onder druk van geschreven en ongeschreven recht’.  De klaarblijkelijke aanleiding van dit Vooraf vormt een op 31 oktober jl. uitgesproken arrest van het Hof Arnhem-Leeuwarden tussen (kort gezegd) een melkveehouder en Rabobank. Volgens dit Hof heeft Rabobank haar zorgplicht jegens de melkveehouder geschonden. Laatstgenoemde leende geld bij de bank en werd vervolgens geconfronteerd met overheidsingrijpen in de vorm van de invoering van ‘fosfaatrechten’. Het Hof oordeelde dat de bank de melkveehouder had moeten beschermen tegen het gebrek aan inzicht in mogelijke nieuwe regelgeving.

Hartlief bespreekt de bijzondere zorgplicht van banken en de ontwikkeling ervan, welke plicht aanvankelijk gerelateerd was aan riskante financiële avonturen van particulieren, en inmiddels een hoge vlucht genomen heeft. Hij belicht de maatschappelijke functie van banken en hoe dit de bijzondere zorgplicht ook jegens niet-cliënten (derden) rechtvaardigt.

Zoals Hartlief constateert rijzen er vragen over onder meer de balans tussen de zorgplicht en de contractsvrijheid en eigen verantwoordelijkheid. Voorts zijn er nogal wat ontwikkelingen waar het gaat om publiekrechtelijke regels, waardoor banken bijvoorbeeld de rol van poortwachter krijgen toegewezen. Er zijn nogal wat uitdagingen en vragen wat betreft het spanningsveld tussen geschreven en ongeschreven recht, met mogelijke gevolgen voor de toekomstige rol van banken in bredere maatschappelijke kwesties, waaronder natuur en milieu. Zo klagen de banken nu al dat zij worden opgezadeld met ‘tegenstrijdige’ verplichtingen, omdat wat privaatrechtelijk gewenst zou zijn (betaalrekening aanbieden bijvoorbeeld), zich niet goed verhoudt tot haar maatschappelijke taken (voorkomen van witwassen).

Een link naar het Vooraf staat HIER.