Noviomagus. Vandaag heb ik mijn eerste vraag gesteld aan (de nieuwe, Chinese AI-app) DeepSeek: „Wat is beslist in het arrest lindebaum/Cohen?”. In een paar seconden verscheen op het scherm van mijn iPhone de volgende tekst:
„Het arrest **Lindenbaum/Cohen** is een belangrijk arrest in het Nederlandse recht, met name op het gebied van het **auteursrecht** en het **onrechtmatige daadrecht**. Het arrest werd gewezen door de Hoge Raad der Nederlanden op **31 januari 1919**.
### Wat is beslist in het arrest Lindenbaum/Cohen?
In dit arrest oordeelde de Hoge Raad dat:
1. **Inbreuk op auteursrecht**: Het overnemen en publiceren van iemand anders’ werk zonder toestemming een inbreuk op het auteursrecht kan vormen.
2. **Onrechtmatige daad**: Zelfs als er geen sprake is van een specifieke wettelijke bepaling (zoals auteursrecht), kan een handeling onrechtmatig zijn op grond van de algemene zorgvuldigheidsnorm (artikel 6:162 Burgerlijk Wetboek). Dit betekent dat gedrag dat in strijd is met de maatschappelijke zorgvuldigheid, onrechtmatig kan zijn.### Achtergrond van de zaak:
– **Lindenbaum** had een artikel geschreven en **Cohen** had dit artikel zonder toestemming overgenomen en gepubliceerd in zijn eigen krant.
– Lindenbaum spande een rechtszaak aan wegens inbreuk op zijn auteursrecht en onrechtmatige daad.### Belang van het arrest:
Dit arrest is baanbrekend omdat het de basis legde voor de moderne leer van de **onrechtmatige daad** in het Nederlandse recht. Het benadrukt dat niet alleen schending van specifieke rechten (zoals auteursrecht), maar ook gedrag dat in strijd is met de maatschappelijke normen, onrechtmatig kan zijn.Kortom: het arrest Lindenbaum/Cohen heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het Nederlandse aansprakelijkheidsrecht en het auteursrecht.”
Als dit antwoord representatief zou zijn voor de antwoorden die een rechtenstudent zou geven op een tentamen, dan zou die daarvoor een onvoldoende krijgen.
Hoe doet ChatGPT dat?
Dezelfde vraag legde ik vanochtend voor aan ChatGPT. In luttele seconden kwam het volgende antwoord:
„Het arrest Lindenbaum/Cohen (HR 31 januari 1919) is een belangrijk arrest in de Nederlandse rechtsgeschiedenis. De Hoge Raad heeft hierin bepaald dat een onrechtmatige daad niet alleen een handelen in strijd met een wettelijke plicht inhoudt, maar ook een handelen of nalaten dat in strijd is met de zorgvuldigheid die volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
Casus
De heer Cohen (een drukker) had door middel van omkoping bedrijfsgeheimen van zijn concurrent Lindenbaum verkregen en gebruikte deze informatie om diens klanten over te nemen. Lindenbaum vorderde schadevergoeding wegens onrechtmatige daad.
Rechtsvraag
Was het handelen van Cohen een onrechtmatige daad, ook al was er geen specifieke wettelijke bepaling overtreden?
Beslissing Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelde dat een onrechtmatige daad niet alleen overtreding van een wettelijke verplichting omvat, maar ook handelen in strijd met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt. Dit betekende een verruiming van het begrip onrechtmatige daad.
Belang van het arrest
Dit arrest markeerde een fundamentele verandering in het Nederlandse aansprakelijkheidsrecht. Voorheen werd onrechtmatige daad strikt geïnterpreteerd als een inbreuk op een wettelijk recht. Na Lindenbaum/Cohen werd ook handelen dat maatschappelijk als onzorgvuldig of onrechtmatig wordt beschouwd, zonder dat er een specifieke wet wordt overtreden, als onrechtmatige daad erkend.
Dit arrest vormt de basis voor het huidige artikel 6:162 BW over onrechtmatige daad.“
Zou dit antwoord representatief zijn voor hoe voornoemde student dat tentamen maakte, dan zou deze daarvoor minst genomen het cijfer acht krijgen.
Bij dit alles zij, uiteraard, bedacht dat het hier slechts gaat om een allereerste indruk.
„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)
