Taallesjes voor juristen (26): het meervoud van amice – versie 2.0

Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ) steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek, Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.

Foto Sietse Klomp (iPhone 5s)

Ingekomen e-mail

Thans is het zomer! Ik ga zomers gekleed naar kantoor.
Dezer dagen ontving ik een e-mail van mr. Ferry Ortiz Aldana, in 2011 cum laude afgestudeerd aan de RU Utrecht en thans advocaat. Hij is er desgevraagd uitdrukkelijk en zonder voorbehoud mee akkoord gegaan dat ik op deze blog aandacht besteed aan de inhoud van zijn e-mail.

De mij voorgelegde vraag

Foto medewerkster van etablissement In de Kazerne (iPhone 5s)

In voornoemde e-mail houdt mr. Ortiz Aldana mij onder verwijzing naar de serie Taallesjes voor juristen op deze blog voor dat ik weliswaar “amici” schrijf, zoals veel advocaten plegen te doen, maar dat de Dikke Van Dale vermeldt dat “amices” de juiste meervoudsvorm van “amice” is. Voorts wijst mr. Ortiz Aldana erop dat dat ook zo is volgens Taaladvies.net, en dat daar vermeld wordt dat de reden daarvoor is dat “amice” stamt uit het Frans, en de Franse meervoudsvorm “amices” is, waarbij ‘Taaladvies’ vervolgt met:

“Het woord “amici” stamt uit het Latijn, de enkelvoudige vorm hiervan is “amicus”. Als men dus de meervoudsvorm “amici” gebruikt, zou men in het enkelvoud “amicus” moeten gebruiken. In het Nederlands is echter gekozen voor het Franse patroon “amice – amices” {…}”.

Voorts verwijst mr. Ortiz Aldana ook naar Wikipedia, volgens hem weliswaar niet de meest gezaghebbende bron, maar wel een bron die er niet vaak naast zit. Mr. Ortiz Aldana schrijft:

“Persoonlijk vind ik “amici” mooier dan “amices”, en “amice” mooier dan “amicus”, maar vanwege de taalkundige onjuistheid hiervan ben ik “amice – amices” gaan gebruiken.

Ik ben benieuwd hoe u hiertegen aan kijkt.”

Mijn antwoord

Foto medewerkster van etablissement In de Kazerne (iPhone 5s)

Het is mooi om zo’n e-mail  te ontvangen. Mr. Ortiz Aldana heeft de logica aan zijn zijde. Bovendien heeft hij onder meer de Van Dale aan zijn kant.
Intussen evenwel plegen advocaten (dus) vrijwel zonder uitzondering “amici” te schrijven. Net als mr. Ortiz Aldana vind ik dat fraaier.
In kringen van advocaten is daarom, zo schijnt mij toe, met het bezigen van de term “amici” niet mis. Het is in deze context zeer gebruikelijk, traditioneel, en het is prachtig decorum. Zolang men zich met deze term tot andere advocaten (of ruimer: juristen) richt, verdient het daarom de voorkeur, zou ik menen. Intussen is het wel goed om te onderkennen dat het consequent zou zijn om dan óók de term “amicus” in plaats van “amice” te gebruiken.

Wat mij betreft blijven we gewoon “amice” en “amici” schrijven.  Wie de regels kent, kan ze ook bewust overtreden.

Toevoeging: versie 2.0

Intussen ontvang ik een e-mail van mr. R.E. Koopman, advocaat. Hij schrijft me dat ik er naar zijn mening naast zit. Hij licht dit als volgt toe (witregels weggelaten):

 “{…} “Amice” komt gewoon uit het Latijn.
“Amice” is vocatief mannelijk enkelvoud. De vocatief is de naamval van de aanspreking (dus: aanspreekvorm).
Voorbeeld:
Vriend, ga eens water halen -> amice
Mijn vriend gaat water halen -> amicus
Wellicht aardig om dit zekerheidshalve nog even aan een Latinist voor te leggen.”

Ik voeg nog drie relevante links toe.

LINK 1  LINK 2  LINK 3

Desgevraagd bericht mr. Ortiz Aldana mij dat hij zich baseerde op de Van Dale en Taaladvies. Of die ernaast zitten weet hij niet, zo schrijft mr. Ortiz Aldana.

Mijn conclusie blijft intussen ongewijzigd. Wij hebben de term “amice” nu eenmaal uit het Frans overgenomen en niet uit het Latijn, zodat het inderdaad consequent is om geen “amici”, doch “amices” te schrijven, maar intussen is het prima om bewust inconsequent te zijn en gewoon conform de traditie “amici” te schrijven.
Gaat men overigens uit van de premisse dat advocaten de term “amice” rechtstreeks uit het Latijn overgenomen zouden hebben – een voorkeur voor potjeslatijn kan ons niet ontzegd worden, dan is er sowieso geen inconsequentie.

Vorig Taallesje voor juristen

Een link naar Aflevering 25 uit de serie Taallesjes voor juristen staat HIER.

Sjef van Swaaij, Advocaat bij de Hoge Raad – Sparringpartner voor advocaten (civiel appèl) – Onafhankelijk, eigenzinnig en gedreven – Doctor in de rechtsgeleerdheid

„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)